Dolny Śląsk słynie z zamków i pałaców, lecz równie fascynująca jest sieć wież i punktów widokowych rozsianych po całym regionie. Z ich tarasów można spoglądać na falujące pasma Gór Sowich, Góry Izerskie i Karkonosze, zielone pagórki Wzgórz Strzelińskich czy dzikie lasy dolnośląskich parków. Te konstrukcje, zarówno zabytkowe, jak i nowoczesne, przenoszą nas w czasie i otwierają oczy na niezwykłe krajobrazy. Jedne powstały ponad sto lat temu jako świadectwo potęgi lokalnych rodów, inne są świeżymi inwestycjami samorządów, które ożywiają małe miejscowości i przypominają o bogactwie przyrody. Wspólnie tworzą mozaikę historii, architektury i przygody.
Ten przewodnik powstał, by połączyć popularne atrakcje z ukrytymi klejnotami. Znajdziesz tu zarówno klasyczne wieże na szczytach, takie jak Wielka Sowa czy Borowa, jak i mało znane skarby: średniowieczną wieżę książęcą w Siedlęcinie, stalową konstrukcję na Młynicy, kamienną platformę na Gromniku oraz modrzewiową Halę Spacerową w Świeradowie‑Zdroju.
Każde z tych miejsc kryje własną opowieść – o rycerzach i legendach arturiańskich, o górnikach i radonowych źródłach, o współpracy gmin czy śmiałych inwestycjach, które przyciągają miłośników panoram. Poznaj je wszystkie i zaplanuj wyprawę śladem wież, z których naprawdę zobaczysz wszystko.
Klasyczne wieże Dolnego Śląska
Na najwyższym szczycie Gór Sowich wznosi się Betonowa Wieża Wielka Sowa. Powstała w latach 1905–1906 według projektu berlińskiego architekta Richarda Tamma. Budowę rozpoczęto w czerwcu 1905 r., a uroczyste otwarcie odbyło się 24 maja 1906 r., zaś koszt inwestycji wyniósł około 20 tys. marek. 25‑metrowa konstrukcja przypominająca bismarckowską basztę zastąpiła drewniany obiekt.
Z tarasu rozpościera się widok na Góry Sowie, Przedgórze Sudeckie i przy dobrej widoczności nawet na oddalony Wrocław. Po gruntownym remoncie w 2006 r. wieża jest otwarta od maja do października oraz w zimowe weekendy. Wspinaczka na szczyt wymaga tylko kilkudziesięciu stopni, ale wynagradza ją panorama nieskończonych, świerkowych lasów.
Z drugiej strony Wałbrzycha, w paśmie Gór Wałbrzyskich, wyrasta nowoczesna Wieża Trójgarb. Wysoka na 27,5 m konstrukcja powstała w 2018 r. w ramach współpracy trzech gmin: Czarny Bór, Stare Bogaczowice i Szczawno‑Zdrój. Jej pięć tarasów ulokowano między 17 a 23 m wysokości. Na Trójgarb prowadzi przyjemny szlak przez las bukowy, a z wieży widać Masyw Ślęży, Góry Wałbrzyskie, a przy dobrej widoczności nawet Karkonosze. Wieża jest dostępna bezpłatnie przez cały rok i szybko stała się ulubionym miejscem spacerów mieszkańców.
Jeśli marzysz o panoramie z nietypowej konstrukcji, wybierz się na Borową pod Wałbrzychem. Stalowa, ażurowa wieża o wysokości 16,5 m (wraz z masztem 19,5 m) została otwarta 14 grudnia 2017 r. i jest jedną z pierwszych w Polsce realizacji w kształcie pojedynczej hiperboloidy. Z platformy zobaczysz całe miasto Wałbrzych, Góry Sowie, a nawet Chełmiec z charakterystycznym krzyżem. Choć wieża nie jest wysoka, finezyjna konstrukcja i otaczający ją las bukowy tworzą futurystyczny klimat.
Góra Chełmiec góruje nad Wałbrzychem i od ponad wieku przyciąga turystów. W 1888 r. na jej szczycie zbudowano kamienną wieżę widokową przypominającą zamkową basztę o wysokości 22 m. Dziś Chełmiec wyróżnia także 45‑metrowy podświetlany krzyż z 2000 r.. Dzięki różnorodnym budowlom szczyt jest widoczny nawet z 70 km, a z wieży roztacza się widok na Wałbrzych, Góry Wałbrzyskie i Masyw Ślęży. Latem wieża jest czynna w piątki, soboty i niedziele.
Ukryte klejnoty – mniej znane punkty widokowe
Cztery wałbrzyskie wieże widokowe to jednak nie wszystko, na co można się wdrapać na Dolnym Śląsku. Wśród dolnośląskich wież widokowych są konstrukcje, których nie znajdziecie w każdym przewodniku. Ukryte w lasach, na niepozornych wzniesieniach lub w cieniu uzdrowiskowych domów, zaskakują historią i niesamowitymi widokami.
Wieża książęca w Siedlęcinie – legendy arturiańskie w kamieniu
W małej wsi Siedlęcin nieopodal Jeleniej Góry stoi jedna z najlepiej zachowanych średniowiecznych wież mieszkalnych w Europie. Wzniesiona w latach 1313–1315 z inicjatywy księcia Henryka I Jaworskiego, jest jedną z największych wież rezydencjonalnych tego typu na kontynencie.
Wnętrze zachowało oryginalne, najstarsze w Polsce drewniane stropy, a na ścianach Wielkiej Sali można podziwiać unikatowe średniowieczne malowidła przedstawiające legendę Lancelota z Jeziora. To niezwykłe, że w tej surowej wieży przetrwały wątki arturiańskie, co czyni ją bezcennym zabytkiem. Wejście na wieżę pozwala spojrzeć na dolinę Bobru, a z tarasu widokowego można dostrzec Karkonosze. Warto też odwiedzić przyległe zabudowania gospodarcze i posłuchać opowieści o księżnej Agnieszce, która ponoć zniknęła w tunelu pod rzeką.
Wieża widokowa na Młynicy – nowoczesny klejnot Gór Izerskich
Tuż nad uzdrowiskiem Świeradów‑Zdrój, na zalesionym szczycie Młynica, w 2021 r. powstała wysoka na 33,8 m wieża widokowa. Stalowa konstrukcja ma dwa tarasy: pierwszy na wysokości 15,5 m, a drugi na 23,7 m. Aby wzmocnić wieżę, zużyto ok. 40 ton stali oraz ponad 76 m3 betonu; na górny taras prowadzi 148 schodów z krat pomostowych. Na platformach zamontowano lunety i kamery panoramiczne, dzięki którym można obserwować Góry Izerskie i Pogórze Izerskie. Budowa została dofinansowana z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych kwotą 1,5 mln zł. Do wieży najłatwiej dojść z parkingu przy ulicy Strażackiej, zaledwie kilkaset metrów od dolnej stacji kolejki gondolowej SKI&SUN. Wieża widokowa na Młynicy to idealne miejsce, by poczuć górski klimat bez tłumów i bez opłat za wstęp.
Wieża widokowa na Gromniku – ruiny, lasy i panorama Sudetów
Najwyższe wzniesienie Wzgórz Strzelińskich – Gromnik (393 m n.p.m.) – skrywa wieżę, która powstała w 2012 r. i od tej pory jest otwierana sezonowo. Z tej 25‑metrowej konstrukcji można podziwiać Góry Sowie, Góry Bystrzyckie, Góry Wałbrzyskie, Masyw Śnieżnika, a nawet widok na Oławę, Wrocław i wieżowiec Sky Tower. Obok wieży widokowej na Gromniku znajdują się ruiny średniowiecznego zamku, ławki i miejsce na ognisko; duży parking przy drodze zapewnia wygodny dojazd.
Modrzewiowa Hala Spacerowa w Świeradowie‑Zdroju – spacer przez historię
Warto też wspomnieć o jeszcze jednej pięknej wieży, mimo że ta akurat nie pełni funkcji widokowych. Chodzi tutaj o Dom Zdrojowy w Świeradowie‑Zdroju, który zachwyca swoją sylwetką od ponad stu lat. Obecny kompleks pochodzi z końca XIX w. i składa się z dwóch malowniczych budynków połączonych modrzewiową Halą Spacerową. Jedna z części wieńczona jest wieżą zegarową o wysokości 46 m.
Drewniana hala ma 80 m długości, a jej wnętrze zdobią polichromie z motywami roślinnymi. Przed kompleksem znajduje się 160‑metrowy taras, który dodatkowo zachęca do spacerów. Warto usiąść tu na ławce i posłuchać koncertu orkiestry zdrojowej, wyobrażając sobie kuracjuszy sprzed stu lat. W pobliżu można skorzystać z inhalacji w pijalni wód, więc wizyta w hali łączy piękno architektury z uzdrawiającym działaniem natury.
Jak przygotować się do wyprawy na wieże?
Choć większość punktów widokowych na Dolnym Śląsku jest dostępna bez specjalnego sprzętu, warto pamiętać o kilku praktycznych wskazówkach. Oto krótki plan przygotowań:
- Sprawdź godziny otwarcia – niektóre wieże, np. na Chełmcu czy Gromniku, działają tylko w sezonie lub w weekendy. Upewnij się, że punkt jest dostępny w dniu wizyty.
- Ubierz się odpowiednio – wygodne buty i odzież dostosowana do pogody ułatwią podejście. Nawet krótki spacer leśną ścieżką może być śliski po deszczu.
- Zabierz lornetkę lub lunetę – na większości wież są lunety, ale własna lornetka pozwoli odkryć więcej szczegółów panoramy.
- Szanuj naturę i zabytki – wieże są częścią krajobrazu kulturowego, dlatego zachowuj ciszę, nie zostawiaj śmieci i nie wchodź w miejsca objęte ochroną.
- Planuj rezerwę czasową – obok niektórych wież, jak w Siedlęcinie czy Świeradowie, znajdują się inne atrakcje (muzea, pijalnie wód), więc zaplanuj czas na spokojne zwiedzanie.
Co jeszcze zobaczyć w pobliżu?
Dolnośląskie punkty widokowe rzadko stoją samotnie. Najczęściej towarzyszą im inne atrakcje – ruiny zamków, uzdrowiskowe promenady, tajemnicze podziemia. Warto połączyć wejście na wieżę z odkrywaniem okolicy. Oto kilka inspiracji:
- Wielka Sowa: po zejściu z wieży zajrzyj do Sztolni Walimskich – podziemnego kompleksu z czasów II wojny światowej.
- Trójgarb: odwiedź pobliskie miasteczko Szczawno‑Zdrój i przejdź się po Parku Zdrojowym z urokliwą promenadą.
- Borowa: wybierz się na wycieczkę do ruin zamku Książ, największego zamku na Dolnym Śląsku.
- Młynica: w Świeradowie‑Zdroju skorzystaj z radonowej pijalni wód lub przejażdżki gondolą na Stóg Izerski.
- Siedlęcin: po zwiedzaniu wieży przepraw się do Jeleniej Góry, by odkryć barokowy rynek i Pałac Scharfrichterów.
Dolny Śląsk to prawdziwa kraina wież. Od monumentalnych baszt z XIX wieku, przez modernistyczne spirale, po ukryte pośród lasów drewniane platformy – każda konstrukcja opowiada własną historię i pozwala zobaczyć region z nowej perspektywy. Wyruszając na szlak dolnośląskich punktów widokowych, zyskujesz nie tylko cudowne zdjęcia, ale i głębsze zrozumienie historii regionu, który od zawsze łączył tradycję z nowoczesnością.
