Wysoko ponad malowniczą doliną Dzikiej Orlicy, na zalesionym wzgórzu we wschodnich Czechach, wznoszą się majestatyczne ruiny Zamku Potštejn. Ta średniowieczna warownia od wieków przyciąga podróżników swoją tajemniczą aurą i fascynującą historią, w której przeplatają się wątki rycerskich pojedynków, królewskich intryg i gorączkowych poszukiwań legendarnych skarbów.
Historia Zamku Potštejn – od średniowiecznej twierdzy do romantycznych ruin
Historia zamku sięga czasów przed jego powstaniem – wzgórze było już zamieszkane w czasach kultury łużyckiej, jakby los od zawsze predestynował to miejsce do odgrywania znaczącej roli. Pod koniec XIII wieku ród Drslaviców wzniósł tu potężną gotycką warownię, która otrzymała nazwę pochodzącą od jej fundatora – Puty. Puttenstein, później przekształcony w Potštejn, miał strzec szlaku handlowego biegnącego wzdłuż rzeki.
Najbardziej dramatyczny rozdział w dziejach zamku związany jest z postacią Mikołaja z Potštejna, który rzucił wyzwanie samej dynastii Luksemburgów. Jako rycerz-rozbójnik terroryzował okoliczne ziemie, aż w 1339 roku przyszły cesarz Karol IV osobiście poprowadził oblężenie. Po dziewięciu tygodniach walk dumna twierdza padła, a jej właściciel zginął w heroicznej obronie murów.
Architektura i tajemnice Zamku Potštejn
Ruiny Zamku Potštejn to fascynująca mozaika architektonicznych stylów, gdzie każda epoka pozostawiła swój wyraźny ślad. Najstarsze gotyckie mury, wzniesione pod koniec XIII wieku, ograniczały się początkowo do najwyższej części wzgórza. Był to typowy zamek bergfritowy – z charakterystyczną wysoką wieżą ostatniej obrony, która górowała nad okolicą niczym kamienny strażnik.
Prawdziwą rewolucję w architekturze zamku przyniosła przebudowa zainicjowana przez Wilhelma z Pernštejna na przełomie XV i XVI wieku. To wtedy powstał imponujący system pięciu bram, które do dziś stanowią świadectwo kunsztu średniowiecznych budowniczych. Szczególnie intrygująca jest druga brama – poprzedzona głęboką fosą z mostem zwodzonym, została przekształcona w potężny bolwerk, czyli masywną ziemną fortyfikację przystosowaną do użycia ciężkiej artylerii.
Mury obronne, osiągające grubość 1,4 metra, wieńczył krużganek z przedpiersiem. Z tego poziomu obrońcy mogli kontrolować całą okolicę. Półokrągłe baszty, wyposażone w strzelnice, zapewniały możliwość prowadzenia ognia krzyżowego. XVIII wiek wzbogacił warownię o elementy sakralne – powstała wtedy kaplica św. Jana Nepomucena oraz unikalna kaplica Świętych Schodów, wkomponowana malowniczo w zbocze między dolnym dziedzińcem a parkanen górnego zamku.
Pod powierzchnią zamku kryje się jeszcze jeden fascynujący element – sieć korytarzy wykutych podczas gorączkowych poszukiwań legendarnego skarbu. Te podziemne chodniki, choć przyczyniły się do destabilizacji niektórych murów, stanowią dziś świadectwo XVIII-wiecznej fascynacji tajemnicami przeszłości.
Niezwykłe opowieści i legendy zamku
Najbardziej intrygująca legenda Potštejna związana jest z tajemniczym napisem wykutym w jednym z kamieni zamkowych murów. Ta łacińska inskrypcja w XVIII wieku rozpaliła wyobraźnię hrabiego Jana Antonina Harbuval Chamaré do tego stopnia, że poświęcił dziesiątki lat na poszukiwania domniemanego skarbu templariuszy. Drążąc niezliczone tunele pod zamkiem, nieświadomie przyczynił się do częściowego zniszczenia warowni, ale jednocześnie dodał jej kolejną warstwę tajemniczości.
Zamek Potštejn dziś – atrakcje dla turystów
Obecnie zamek jest popularnym celem turystycznych wędrówek, przyciągając rocznie tysiące zwiedzających. O jego zachowanie dba niezwykła grupa lokalnych seniorów znana jako „Dědkostav”, którzy z pasją opowiadają turystom historie związane z warownią. Szczególnie malowniczo prezentuje się kaplica Świętych Schodów, będąca najlepiej zachowanym elementem całego kompleksu.
Potštejn to nie tylko kamienne mury i historyczne fakty – to miejsce, gdzie historia przeplata się z legendą, a każdy zakątek kryje własną opowieść. Czy rzeczywiście istnieje tu ukryty skarb? Tego nie wiemy, ale z pewnością każdy, kto odwiedzi te ruiny, odnajdzie tu skarb w postaci niezapomnianych wrażeń i atmosfery średniowiecznej tajemnicy.
